Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev: Barış Anlaşmasına Çok Yakınız

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan ile barış sürecine ilişkin olarak “Ermenistan anayasası ve AGİT Minsk Grubu hususları çözüldüğünde anlaşma imzalanacaktır. Metin önce paraflana da bilir. Düşünüyorum ki barış anlaşmasını imzalamaya çok yakınız. Bu süreç geri dönüşü olmayan bir hal aldı. Anlaşmanın imzalanması bölgede büyük değişimlere neden olacaktır. Güney Kafkasya’ya barış ve istikrar lazım” şeklinde konuştu.

Aliyev, 25 Aralık 2024’te Rus hava sahasında vurularak Kazakistan’da düşen yolcu uçağına ilişkin olarak, “Suçlarını itiraf etsinler. Uçağımızı vuranlar cezalandırılsın. Mağdurların ailelerine tazminat ödensin. AZAL’ın uçağı için de tazminat ödenmelidir.” dedi ve uluslararası adalete başvuru yapacaklarını bildirdi.

Aliyev, 3. Şuşa Global Media Forumu’nun katılımcılarıyla Hankendi şehrinde bir araya gelerek bölgesel ve küresel gelişmeleri değerlendirdi.

Zengezur Koridoru’nun ABD şirketi tarafından yönetilmesi önerisine değinen Aliyev, “Bunu Ermenistan yönetimine sormak lazım. Bizim arazimizde herhangi bir şirket yönetimi söz konusu olamaz.” dedi.

Ermenistan’daki Avrupa Birliği Gözlem Misyonu’na değinen Aliyev, “Onlar profesyonel ajanlardır. İran’a karşı casusluk faaliyetinde bulunuyorlar. Bazen dürbünle bizi de izliyorlar fakat biz de onları izliyoruz.” diye konuştu.

Zengezur Koridoru konusunda başlıca taleplerini, “Bizim Azerbaycan’dan Azerbaycan’a (Nahçıvan) engelsiz ve güvenli geçiş hakkımız sağlanmalıdır. Bu, Azerbaycan’ın bir kısmından diğer kısmına geçiş şeklinde olmalıdır. Bizim yükler ve vatandaşlarımız, Ermeni sınır muhafızlarının yüzünü görmemeli. Bu, adil bir taleptir.” şeklinde açıklayan Aliyev, bunları bizzat Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan’a ilettiğini aktardı.

“Uçağımızı vuranlar cezalandırılsın”

Aliyev, Rusya hava sahasında vurularak Kazakistan’da düşen yolcu uçağına ilişkin şunları söyledi:

“Maalesef (düşürülen uçak hususunda) Rusya tarafından herhangi bir resmi yanıt almadık. Olayın üzerinden 7 ay geçti. Bizim için her şey açıktır. Ne olduğunu biliyoruz ve kanıtlıyoruz. Rus yetkililer de ne olduğunu çok iyi biliyor. Komşular birbirlerine karşı böyle yapmamalı. Bizim talebimiz doğal taleptir. Suçlarını itiraf etsinler. Uçağımızı vuranlar cezalandırılsın. Mağdurların ailelerine tazminat ödensin. AZAL’ın uçağı için de tazminat ödenmelidir.”

Azerbaycan uçağının iki kez isabet aldığını bildiren Aliyev, “7 aydır yanıt alamıyoruz. Başsavcılığımız mütemadi muadillerine mektup yazıyor fakat ‘araştırma sürüyor’ yanıtı geliyor. Biz bunu unutmayacağız. Biz uluslararası adalete başvuru yapacağız. Bu hususta Rusya’yı da bilgilendirdik.” dedi.

“Barış anlaşmasını imzalamaya çok yakınız”

Aliyev, Anadolu Ajansı Stratejik İletişim ve Dış İlişkiler Müdürü Bilgehan Öztürk’ün “Barış anlaşmasına ne kadar yakınız” sorusuna, “Barış anlaşmasının metni üzerinde uzlaşı sağlandı. Barış süreci önerisi de bizden geldi. Anlaşmanın metnini hazırladık ve Ermenistan’a gönderdik. 2 yıl ilerleme kaydedilmedi. Ermenistan metne ‘Karabağ’ konusunu eklemek istiyordu. Onlara dedik ki ‘Karabağ bizim iç meselemizdir ve uluslararası anlaşmada iç mesele hususunda madde olamaz.’ Biz 2023’te egemenliğimizi tam sağladıktan sonra onlar Karabağ hususundan vazgeçti.” yanıtını verdi.

Ermenistan’ın bir süre anlaşmanın 2 maddesini kabul etmek istemediğini fakat ABD seçimlerini Donald Trump kazanır kazanmaz söz konusu maddeleri de kabul ettiklerini bildiren Aliyev, “Ermenistan anayasası ve AGİT Minsk Grubu hususları çözüldüğünde anlaşma imzalanacaktır. Metin önce paraflana da bilir. Düşünüyorum ki barış anlaşmasını imzalamaya çok yakınız. Bu süreç geri dönüşü olmayan bir hal aldı. Anlaşmanın imzalanması bölgede büyük değişimlere neden olacaktır. Güney Kafkasya’ya barış ve istikrar lazım” diye konuştu.

“Yapay zeka kullanmıyorum”

Aliyev, “Yapay zeka kullanıyor musunuz?” şeklindeki soruya, “Yapay zeka kullanmıyorum. Fakat aile bireylerimden kullananlar var. Bana da bilgi veriyorlar bazen. Muhtemelen zaman gelecek ben de kullanacağım.” karşılığını verdi.

“Bu bölgeyi cennete dönüştüreceğimizi söylemiştim”

İşgalden kurtarılan bölgelerdeki imar ve ihya çalışmalarına da değinen Aliyev, sözlerini şöyle tamamladı:

“Çok büyük işler yapılıyor. Ata yurtlarına dönen insanların sayısı giderek artıyor ve artacaktır. Karabağ’da artık elektrik üretilerek diğer bölgelere gönderiliyor. Yollar, tüneller inşa edildi ve ediliyor. Tünellerin toplam uzunluğu 80 kilometredir. Tünellerden biri 11 bin 700 metredir. Karabağ Üniversitesinde 1500 öğrenci okuyor. Tüm bunlar bana mucize gibi geliyor. Tüm bu kararları ben vermiş olsam da kısa sürede bu işlerin yapılması halkımızın ne kadar yetenekli olduğunu gösteriyor. İstediğin kadar paran olsun eğer insan sermayen yoksa hiçbir işi başaramazsın. Bu bölgeyi cennete dönüştüreceğimizi söylemiştim. Artık cennetin küçük bir parçasını gözlerimizle görüyoruz.” (AA)